» 2 ـ روايات و اصلاح بين مردم 
    در روايات اسلامى به اندازه اى به اين موضوع (اصلاح ذات البين) اهميت داده شده است كه به عناوين مختلفى مردم را به اين امر تشويق و ترغيب كرده اند . در بعضى از روايات به عنوان بهترين صدقه و در روايتى ديگر به عنوان بهترين عبادت و ... از آن ياد كرده اند .
    مرحوم فيض در ذيل آيه اى كه گذشت (حجرات ـ 10) از حضرت امام صادق عليهم السلام روايتى نقل مى كند كه فرمود :

و در روايت ديگرى فرمود :

پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلم فرمود :

    الف) بودجه مخصوص
    اصلاح ميان مؤمنان چندان در نظر پيشوايان دينى اهميت دارد كه امام صادق عليه السلام براى رفع اختلافات مالى شيعيان از مال خود مبلغى را اختصاص مى داد كه با پرداخت آن نزاع خاتمه يابد . از اين رو به مفضّل (يكى از ياران خود) فرمود :

    به همين جهت ، در يكى از روايات آمده است كه شخصى مى گويد :

    ب) برترين عبادت 
    از نظر امير مؤمنان عليه السلام اصلاح بين مردم برترين عبادت است ، كه در آخرين وصاياى خود آنگاه كه در بستر شهادت بود به فرزندانش وصيت كرد و فرمود :

    ج) دروغ به خاطر اصلاح
    با اينكه در قرآن و روايات از دروغ گفتن زياد نكوهش شده و يكى از گناهان كبيره به شمار آمده است اما به خاطر اهميت اصلاح بين مردم اگر كسى بتواند به اين وسيله بين دو نفر كه با يكديگر نزاع دارند صفا و صميميت ايجاد كند دروغ گفتن در اين مورد جايز است .
    امام صادق عليه السلام در ضمن حديثى به يكى از اصحاب خود فرمود :

    در حديثى از امام على عليه السلام مى خوانيم كه فرمود پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلم فرمود :

    د) خروج از اسلام 
    وجود صلح و صفا ميان برادران دينى بحدّى ضرورى و ارزشمند است كه اگر دو مسلمان بيش از سه روز با يكديگر قهر باشند از زمره مسلمين بيرون رفته اند .
    از رسولخدا صلّى اللّه عليه و آله و سلم آورده اند كه فرمود :

    در روايت ديگرى فرمود :

    ه‍) خشنودى شيطان 
    شيطان دوست دارد بين مسلمانان عداوت و دشمنى به وجود آيد ، چنانكه خداوند متعال مى فرمايد :

    به همين جهت هرگاه بين دو مسلمان اختلافى ايجاد شود و از يكديگر مكدّر باشند شيطان خوشحال مى شود و هميشه مى كوشد تا به همان حالت باقى بمانند .
    كه امام باقر عليه السلام فرمود :

    در روايت ديگرى از امام صادق عليه السلام مى خوانيم كه فرمود :

    اين همه تأكيد چرا؟
   جاى اين سؤال هست كه چرا دين مقدس اسلام درباره اصلاح ذات البين اين همه تأكيد مى كند تا آنجا كه رسول گرامى اسلام صلّى اللّه عليه و آله و سلم اختلاف بين دو مسلمان را بيش از سه روز جايز نمى داند و مى فرمايد :

    و چرا اگر دو نفـر از يكديگر قـهر كنند مستوجب لعنت خدا مى شوند ، كه مفضّل مى گويد : شنيدم كه امام صادق عليه السلام فرمود :

    و چرا امام صادق عليه السلام از مال خود پولى را در اختيار مفـضّل قرار مى دهد كه هرگاه بين ياران آن حضرت مشاجره اى پيش آمد و راهى جز پرداخت مال وجود نداشت از دادن پول نيز خوددارى نكند تا بين آنان صلح برقرار شود؟ و چرا اصلاح ذات البين از تمامى نمازها و روزه هاى مستحبى برتر شمرده شده است ؟ و چرا و چرا ... ؟
    اگر كسى در اين باره قـدرى تأمل كند و بينديشد در مى يابد كه عوامل عظمت و توانايى يك ملت و سربلندى و سرافرازى يك امّت آنگاه فراهم مى شود كه با يكديگر در كمال صلح و صفا و صميميت بسر برند و با كمك يكديگر بر مشكلات پيروز شوند ، ولى اگر نزاع و كشمكش و اختلاف و درگيريهاى جزئى حل نشود و كسى به فكر اصلاح آن نباشد به تدريج ريشه عداوت و دشمنى در دلها نفوذ مى كند و تشكّل جمعيت را تبديل به تشتّت مى نمايد ، كه پراكندگى همان و سقوط و بدبختى يك اجتماع نيز همان .
    به همين جهت ، كسانى كه با يكديگر اختلاف دارند بايد هر چه زودتر در رفع آن بكوشند و يكى از دو طرف دعوى نزد ديگرى برود و عذر خواهى كند و سرّ اينكه امام صادق عليه السلام فـرمود : (اگر دو نفـر با يكديگر قهر كنند مستوجب لعن خدا مى شوند) ، همان است كه خود آن حضرت در جواب سؤال يكى از ياران خود هنگامى كه پرسيد : در ميان اين دو نفر آن كه ظالم است استحقاق لعنت دارد اما آن كه مظلوم است چرا مستحق لعن باشد ؟ فرمود : (براى اينكه برادر خود را به صلح و آشتى فرا نمى خواند و از گذشته هاى او صرف نظر نمى كند) . بنابر اين ، هر انسان مسلمانى وظيفه دارد نزد برادر دينى خود برود و با او آشتى كند ، چون اگر كدورت آنان تا سه روز به طول بينجامد مشمول رحمت خدا نخواهند شد .
    ناگفته نماند اهميتى كه در اسلام به برقرارى صلح و صفا ميان مردم داده شده و از قهر كردن و جدايى از يكديگر مذمّت گرديده براى كسانى است كه مسلمان و مؤمن و همكيش و هم عقيده اند . از اين رو تصور نشود كه با دشمنان خدا و پيامبر و اسلام نيز بايد آشتى كرد و با صفا و صميميت بود ، چون اين گونه صفا و صميميت از نظر قرآن نكوهيده است ، تا آنجا كه قـرآن مجيد دوستى و محبت به هر حال ، كسى كه متخلّق به اخلاق حسنه است ، گذشته از اينكه نبايد كارى كند كه بين او و برادر ايمانى اش كدورتى پيش آيد و در نتيجه صلح و صفا تبديل به كينه و عداوت گردد ، بايد بكوشد كه بين ديگران نيز پيوسته رابطه و دوستى برقـرار شود و از خداى متعال بخواهد كه او را در اين امر خير توفيق دهد و ما نيز با تأسّى به حضرت امام زين العابدين عليه السّلام در اين باره دست به دعا بر مى داريم و مانند آن بزرگوار در پيشگاه خداى متعال عرض ‍ مى كنيم :

    حضرت صادق عليه السّلام فرمود :

    توضيح هر دينار مساوى يك مثقـال شرعى طلاست و هر مثقـال شرعى معادل 4 ـ 3 مثقـال معمولى طلا است هر مثقـال 24 نخود و هر مثقال شرعى 18 نخود مى باشد . بنابر اين و با توجه به اينكه طبق معيارهاى شرعى اصلاح بين مسلمين در نظر پروردگار متعال عمل بسيار با ارزش است .

» 3 ـ فساد كردن ميان مردم 
    افـساد غالبا به سبب سخن چينى پديد مى آيد ، هر چند افساد بدون سخن چينى هم تحقّق مى يابد . و شكّى نيست كه اين صفت از مهلكاتى است كه آدمى را به دوزخ مى كشاند . خداى سبحان مى فرمايد :

    و رسول خدا صلى اللّه عليه و آله و سلّم فرمود :

منبع  :

سایت http://www.ghadeer.org